آیین های پیشواز یك مهمانی یك ماهه، بخش دوم
کلوخ اندازون یا رسم هرچه می خواهد دل تنگت بخور!
زارا: طیف وسیعی از آداب و رسومی که با فرهنگ عامه پیوند نزدیکی دارد مربوط به ماه مبارک رمضان است؛ یکی از مهم ترین ماه های قمری که یک بسته کامل از مراسم های سور و سوگ را در بر گرفته و خرده فرهنگ هایی وابسته به آن نیز شکل گرفته است که حتی قبل از شروع این ماه آغاز می شود.
به گزارش زارا به نقل از ایسنا، رفتن به پیشواز ماه مبارک رمضان مراسم های گسترده ای دارد که یکی دیگر از مراسم های پربسامد در پیشواز ماه رمضان مراسم «کلوخ اندازان» است. بنابر این رسم، خانواده ها قبل از فرارسیدن ماه رمضان که ماه روزه است و دیگر نمی توانند به تفریح و گردش بپردازند، به باغ ها و مراتع می روند و یک روز را به گردش و پایکوبی می پردازند. مردم هر منطقه در این روز آداب و رسومی را به جا می آورند و خوراک های مخصوص این روز را طب می کنند. به باور برخی محققان، «کلوخ اندازان» تداعی کنندە مجالس جشن و سرور و اعیادی است که پیش از ماه های عزا و عبادت (محرم و صفر، رمضان و ماه وفات حضرت زهرا (س)) برگزار می گردند. این رسم شاید در همه نقاط دقیقا مثل قبل برگزار نشود، اما مردم برخی شهرها هنوز هم به اجرای آن پایبند هستند و یکی از نویسندگان کتاب «تقویم آیینی ماه مبارک رمضان» واحد فرهنگ مردم مرکز تحقیقات صدا و سیما ضمن ارائه توضیحاتی درباره ی این مراسم درعین حال به صورت مفصل به تشریح روند برگزاری این مراسم در استان یزد پرداخت.
بیشتر بخوانید:
از حاجت خواهی در آستانه ماه رمضان تا زنانه و مردانه شدن روزە پیشواز!
یاسمین مجتهدپور در بخش دوم گفت و گوی تفصیلی با ایسنا، با اشاره به این که علت نامگذاری این ترکیب (کلوخ اندازون) بر کسی معین نمی باشد، اظهار داشت: برخی بر این عقیده اند که در سالیان بسیار دور، مراسم و مراسمی به این نام برگزار می شده است، اما از کمّ و کیف آن اطلاعی در دست نیست. بعضی دیگر می گویند مقصود از «کلوخ اندازون» شتاب در کارهایی است که انجامشان در ماه های عزا و عبادت حرام و یا گناه است.
او اضافه کرد: «کلوخ هایتان را بیندازید» به این معنا است که هرکس خیال انجام کار خیری را دارد، بر دیگری سبقت بگیرد و هرچه سریع تر کارش را انجام دهد. بدین سبب مردم در روزهای «کلوخ اندازون» تلاش می کنند مراسم جشن، عروسی و مهمانی ها را پی درپی برگزار کنند و حداکثر سه روز مانده به ماه های عزا یا عبادت، بساط جشن و شادی را جمع کنند. این رسم و عقیده از سالیان دور رایج بوده است و هنوز هم رواج دارد. ماه های کلوخ اندازون شامل ذیحجه، ربیع الاول، رجب و شعبان است. این مراسم در لیست میراث ناملموس در سال ۱۳۸۹ با شماره ۱۴۳ به ثبت رسیده است.
مردم تمام مناطق رسم کلوخ اندازون را اجرا می کنند؟
این پژوهشگر فرهنگ عامه اضافه کرد: در مناطق بررسی شدە آذربایجان غربی، اصطلاح و مراسم خاصی دربارە کلوخ اندازون یا رسمی مشابه آن وجود ندارد، اما در بعضی از نقاط، زنان قبل از فرارسیدن ماه رمضان به تفریح، گردش و مهمانی می روند. زنان ثروتمند دوستان، خویشان و آشنایان را در باغ های شخصی خود برای ناهار دعـوت می کنند و تـا غروب بـه جشن و پایکوبی می پردازند. زنان شهر میانه رسم جشن و مهمانی را ساده تر برگزار می کنند؛ بدین سان که همه با هم در خانه یکی از بستگان یا دوستان جمع می شوند و با کمک یکدیگر آش یا کوفته برنجی می پزند. در بین مردان چنین جشنی مرسوم نیست؛ اما در گذشته خان ها، اعیان و اشرافی که عادت به شکار داشتند، چند روز مانده به ماه رمضان به شکار و اسب سواری می رفتند. مردم مهاباد هم یک روز قبل از شروع رمضان را عید می گیرند و برای وعده شام پلو و خورش تهیه می کنند.
بگفته او مردم تویسرکان (شهری از همدان)، روز پیش از شروع ماه رمضان را «بلغم ناز» به مدلول «بلغم انداختن» می نامند. مردم در این روز تفریح می کنند و هرچه دوست داشته باشند، می خورند. در روز بلغم ناز بیشتر زن ها «آش دو» یا آش رشته می پزند. در این روز تعدادی از اهالی نیز روزە پیشواز می گیرند.
«شولی پزی» یزدی ها در پیشواز ماه رمضان
مجتهدپور در ادامه درباره ی این مراسم در استان یزد، توضیح داد: یزدی ها به کلوخ اندازون در گویش محلی «کلوغ اندازون» می گویند. در این روز مردم می کوشند خوش بگذرانند و هر چیزی که دوست دارند، بخورند. در حقیقت یزدی ها براین باورند که با این ضیافت خودرا آمادە روزه داری می کنند و دیگر در طول ماه رمضان هوس هر خوراکی نمی کنند و به قول خودشان «داد دل خودرا میستانند». اگر هوا خوب باشد، مراسم کلوخ اندازون شبیه سیزده به در و در بیرون از شهر و باغ های اطراف یزد برگزار می گردد که در این صورت «شولی پزی» می کنند.
او با اعلان اینکه شولی انواع مختلفی دارد، بیان کرد: بااینکه شولی ها شبیه به یکدیگرند، اما از نظر مواد اولیه ای که در طبخ آنها به کار می رود و انواع چاشنی که به آنها می زنند، از یکدیگر متفاوت هستند و بدین جهت هریک نام جداگانه ای دارند؛ مثل «شـولی آرتُک»، «شولی پَرُک»، «شـولی آب پَرُک»، «شولی چُغُندَرُک»، «شولی عدس نخود»، «شولی باقالا»، «شولی ساده»، «شولی ترش»، «شولی شلغم» و «شولی کدو». شولی را در دیگ مسی که به آن «کماجدون» می گویند و روی اجاق گِلی که با هیزمی به نام «جفنه» آنرا روشن می کنند، می پزند. آش شولی را به شکلی آماده می کنند که دو ساعت قبل از اذان ظهر آماده شود.
شولی
منبع: zarakala.ir
این مطلب زارا را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط زارا
نظرات بینندگان در مورد این مطلب